Jan Maurycy Puzyna

Biogram

Jan Maurycy Puzyna urodził się 13 września 1842 w Gwoźdźcu koło Kołomyi jako syn Romana i Hortensji Dwernickiej. Uczył się w gimnazjum w Stanisławowie, później studiował we Lwowie i w Pradze, zdobywając tytuł doktora prawa. Pracował w lwowskiej Prokuratorii i Dyrekcji Skarbu, porzucając życie świeckie w 1875 roku na rzecz powołania kapłańskiego. Trzy lata później uzyskał święcenia, obejmując kanonię przemyską i funkcję wicerektora seminarium duchownego. Czuwał też nad przebudową katedry przemyskiej oraz kierował sodalicją Dobrego Pasterza i sądem biskupim. W 1886 roku mianowano go sufraganem lwowskim i rektorem tamtejszego seminarium. W czasie posługi często organizował misje oraz dbał o budowę nowych kaplic i kościołów we wschodniej części diecezji (m.in. sprowadził jezuitów do Kołomyi, Stanisławowa i Tarnopola). W 1894 roku namiestnik Galicji i Lodomerii hrabia Kazimierz Badeni wysunął kandydaturę Puzyny na stanowisko ordynariusza krakowskiego, zatwierdzoną rok później. Nowy biskup rozpoczął rządy od gruntowej restauracji katedry wawelskiej, pozyskując fundusze z różnych źródeł (m.in. organizując liczne zbiórki). Przy renowacji świątyni współpracował z Józefem Mehofferem, Piusem Welońskim, Antonim Madeyskim oraz Sławomirem Odrzywolskim. Założył także Muzeum Diecezjalne (1907) i powołał komisję do spraw sztuki sakralnej (1910). Nie angażował się zbytnio w politykę, choć był zagorzałym przeciwnikiem ruchu ludowego (zwalczał działalność księdza Stanisława Stojałowskiego). Do rozwiązywania bieżących spraw parafii na poziomie dekanatów powołał kongregacje dziekańskie. Starał się uświadamiać proboszczów o ważnej roli szkół ludowych, zachęcał do zakładania nowych parafii, bractw dewocyjnych czy zgromadzeń Konferencji św. Wincentego à Paulo. W latach 1899-1901 wzniósł pod Wawelem okazały gmach dla seminarium duchownego, nabywając na jego potrzeby dawne tereny opactwa tynieckiego. W poglądach politycznych Puzyna był bliższy „Stańczykom” i konserwatystom, choć angażował się w obronę robotników w duchu założeń encykliki „Rerum Novarum”. W 1901 roku otrzymał godność kardynalską, a dwa lata później na polecenie cesarza Franciszka Józefa zablokował na konklawe wybór Mariano Rampolli del Tindaro na papieża. Swój opór przypłacił demonstracjami pod pałacem biskupim. Podobnie mieszkańcy Krakowa protestowali przeciw decyzji biskupa, gdy ten odmówił złożenia prochów Juliusza Słowackiego w katedrze wawelskiej w 60-lecie śmierci poety w 1909 roku. Pod koniec życia Puzyna był sparaliżowany. Zmarł 8 września 1911. Pochowano go w krypcie pod kaplicą biskupa Jana Konarskiego.

Bibliografia