SDM_COVER_PHOTO

Baldwin

Zawód
duchowny
Data śmierci
07 września 1109
Autor opracowania
Emilia Karpacz
Tagi
biskup krakowski

Biogram

W „Roczniku świętokrzyskim młodszym” zanotowano: „Roku Pańskiego 1101 zmarł biskup Lambert, po którym nastąpił Baldwin, który na biskupa w Rzymie został konsekrowany”. Zapewne echem tej notatki była informacja w redakcji „Katalogu biskupów krakowskich” sporządzonej w połowie XV wieku przez Jana Dąbrówkę, profesora i rektora Uniwersytetu Krakowskiego, że Baldwin rozpoczął swoje rządy pasterskie w Krakowie bezpośrednio po Lambercie. Tymczasem w katalogu biskupów sporządzonym przez Jana Długosza poprzednikiem Baldwina miał być biskup Czasław. Istnienie hierarchy sprawującego rządy biskupie w Krakowie między Lambertem i Baldwinem potwierdził „Spis skarbca katedry krakowskiej” z 1101 roku, w którego incipicie wyraźnie odnotowano, że został sporządzony z polecenia biskupa Czasława. Zdaniem Jana Długosza Czasław prawdopodobnie został zdjęty z urzędu na synodzie zorganizowanym przez wysłannika papieskiego biskupa Gwalona z Beauvais, a następnie był świadomie pomijany w katalogach. Warto zwrócić uwagę, że wspomniana wzmianka z „Rocznika świętokrzyskiego” nie mówi o konsekracji biskupa Baldwina w 1101 roku, a więc od razu po śmierci Lamberta, a jedynie, że Baldwin „nastał” po Lambercie. Duża część badaczy dziejów Kościoła polskiego w średniowieczu przyjęła założenie, że konsekracja Baldwina odbyła się po depozycji Czasława przez legata papieża Paschalisa II, a zatem nie w 1101 a 1103 roku. Biskup Baldwin otrzymał sakrę w Rzymie, prawdopodobnie 25 marca 1104. W „Roczniku dawnym” pod rokiem 1103 zapisano z kolei w kontekście małżeństwa Bolesława Krzywoustego z ruską księżniczką Zbysławą: „Aby zaś papież Paschalis II udzielił zgody na to małżeństwo pomimo pokrewieństwa pomiędzy narzeczonymi, biskup krakowski Baldwin, przez tegoż papieża konsekrowany w Rzymie, wskazał na brak oświecenia w wierze i na konieczności polityczne, wobec czego Stolica Rzymska zezwoliła miłościwie na to małżeństwo”. Co ciekawe, Zbysława według kronik ruskich przybyła do Krakowa już pod koniec 1102 roku, a małżeństwo zostało zawarte w 1103 roku, stąd albo dyspensa została uzyskana post factum, albo Baldwin nieco wcześniej został biskupem. Kontrowersje budzą wśród badaczy także inne aspekty biografii Baldwina. Za pomocą różnych hipotez próbowano tłumaczyć jego pochodzenie. Francuski historyk Pierre David sugerował, że przybył on z diecezji Cambrai we Flandrii, ze środowiska tamtejszych kanoników wraz z legatem Gwalonem w 1103 roku. Józef Szymański, bazując na zawartej w trzeciej redakcji „Katalogu biskupów krakowskich” wiadomości o posiadaniu przez Baldwina tytułu kanonika stopnickiego, był natomiast zdania, że hierarcha przebywał w Polsce już wcześniej, na pewno przed rokiem 1102. Wspomniany uczony założył, że Baldwin zajmował się organizacją stopnickiej wspólnoty kanonickiej działającej podobnie jak flandryjskie w oparciu o regułę akwizgrańską. Jej odpis sporządzony w latach 1099-1100 znalazł się w bibliotece kapitulnej na Wawelu. „Spis skarbca katedralnego” z 1101 roku wzmiankujący biskupa Czasława oraz drugi z 1110 roku wspominający zmarłego właśnie Baldwina znalazły się na końcu tego rękopisu. Wykonanie samego odpisu reguły Szymański był skłonny łączyć właśnie z Baldwinem.
Nowy biskup krakowski bez wątpienia odgrywał istotną rolę w Polsce czasów Krzywoustego – nie tylko wyjednał w Rzymie dyspensę umożliwiającą księciu zawarcie małżeństwa, był również wraz z księciem ruskim Jarosławem, bratem Zbysławy rozjemcą i pośrednikiem w sporze pomiędzy Bolesławem a jego starszym bratem, Zbigniewem, o czym wyraźnie zakomunikował Gall Anonim. Baldwin zmarł 7 września 1109, a zatem przed tragicznym zakończeniem konfliktu między braćmi (Zbigniew został przez Bolesława uwięziony i oślepiony, a w wyniku odniesionych obrażeń zakończył życie).

Literatura

Grodecki Roman, Baldwin, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Krakow 1935, s. 231-232.
Prokop Krzysztof Rafał, Poczet biskupów krakowskich, Kraków 1999, s. 30-34.

Jak cytować?

Emilia Karpacz, "Baldwin ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/ludzie/baldwin

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności