Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Zielonki
Miejscowość
Korzkiew
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kraków Krowodrza
Parafia
Parafia Św. Jana Chrzciciela
Tagi
malarstwo religijne Najświętsza Maryja Panna olej na płótnie św. Elżbieta
Miejsce przechowywania
w predelli ołtarza bocznego, po północnej stronie nawy
Identyfikator
DZIELO/14554
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
po 1630 roku do około 1650 roku
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 98,5 cm
wysokość – 35 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 28,5 cm
Szerokość bez ramy – 92 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz został umieszczony w ołtarzu bocznym, przytęczowym, który powstał w drugiej ćwierci XVII wieku, zapewne w tym samym czasie co ołtarz główny (między 1630 a 1651 rokiem) i stojący po drugiej stronie arkady tęczowej ołtarz boczny. W aktach wizytacji biskupiej kościoła z 1630 roku zapisano, że nowo wybudowana świątynia nie posiadała jeszcze ołtarzy. Zapis o trzech ołtarzach w kościele pojawia się dopiero w kolejnych wizytacjach z lat: 1663, 1727, 1748 i 1783, a także w inwentarzach kościelnych (1828, 1836, 1843, 1844).

Opis

Obraz w kształcie leżącego prostokąta, o bokach w formie półkolistego łuku nadwieszonego. Przedstawienie ukazuje nawiedzenie św. Elżbiety przez Marię. Obydwie kobiety ukazane są pośrodku sceny. Maria po prawej, zwrócona w prawo, z lewą ręką złożoną na piersi. Święta Elżbieta po lewej stronie, obejmująca rękami Matkę Boską, z głową przechyloną na prawe ramię. Twarze niewiast podłużne, z dużymi oczami i długimi nosami oraz zarumienionymi policzkami; włosy brązowe i silnie kręcone; wokół głów mają okrągłe, białe nimby. Matka Boska ubrana jest w długą, różową suknię i niebieski płaszcz, a św. Elżbieta w ugrową suknię spodnią oraz w krótszą, zieloną i przewiązaną brązowym paskiem oraz biały welon spływający na szyję i ramiona. Za św. Elżbietą stoi zwrócony delikatnie w lewo Zachariasz prawą ręką chwytający klamkę drzwi, z lewą odchyloną daleko w bok. Twarz o starczych rysach, okolona długą i siwą brodą. Ubrany jest w niebieskie spodnie i koszulę z długimi rękawami, czerwoną tunikę przewiązaną na biodrach niebieskim pasem, wysokie buty z cholewami oraz niebiesko-brązową czapkę. W lewym dolnym rogu znajduje się siedząca kobieta karmiąca niemowlę, z głową zwróconą w stronę Zachariasza. Ubrana jest w niebieską spódnicę, różową koszulę, biały welon i chustę. Niemowlę ukazane od tyłu, przewiązane w biodrach pieluszką. Po prawej stronie obrazu za Matką Boską stoi św. Józef, widoczny z lewego profilu z drewnianą laską w dłoni. Twarz mężczyzny w średnim wieku, okolona brodą, włosy średniej długości, delikatnie siwe. Ubrany jest w niebieską suknię oraz szeroki, brązowy płaszcz. W prawym dolnym rogu widoczni w półpostaci, rozmawiający ze sobą mężczyzna i kobieta. Kobieta prawą ręką przytrzymuje wsparty na głowie kosz, lewą, ugiętą w łokciu unosi na wysokość brzucha. Ubrana jest w białą koszulę, czerwoną spódnicę i niebieską bluzkę. Mężczyzna widoczny z lewego profilu ubrany jest w zielony płaszcz. Całość ukazana jest we wnętrzu architektonicznym, w tle widoczna tralkowa balustrada oraz dolne fragmenty kolumn na wysokich cokołach. Przestrzeń otwiera się na pejzaż, gdzie widoczne jest błękitne niebo z chmurami.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła. Można jednak określić zbliżony czas jego powstania na lata około 1630-1651, czyli na czas wykonania całego ołtarza. Obraz jest ilustracją sceny z Ewangelii św. Łukasza (Łk 1, 39-56) i przedstawia nawiedzenie św. Elżbiety przez Najświętszą Marię Pannę. Choć św. Łukasz wyraźnie w ewangelii napisał, że Maria weszła do domu św. Elżbiety, kompozycja zwykle rozgrywa się na zewnątrz. Zwłaszcza w baroku sztafaż architektoniczny staje się znacznie rozbudowany, a dom Zachariasza zdaje się być bardziej podobny do świątyni niż budynku mieszkalnego. Dodatkowo w scenie pojawiają się tym czasie przypadkowi świadkowie, tak jak w korzkiewskim obrazie – kobieta karmiąca dziecko, czy kobieta rozmawiająca z mężczyzną. O barokowym pochodzeniu świadczy również czuły gest obejmujących się niewiast. Interesujące jest umieszczenie na obrazie postaci św. Józefa, który zgodnie z opisem ewangelii nie mógł być świadkiem spotkania Marii ze św. Elżbietą. Mimo to opiekun Marii często pojawiał się w tych przedstawieniach, co zostało mocno skrytykowane przez Juana Interiàna Ayala w traktacie z 1739 roku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz przedstawia nawiedzenie św. Elżbiety przez Najświętszą Marię Pannę i jest ilustracją sceny z Ewangelii św. Łukasza (1, 39-56). Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła. Można jednak podać zbliżony czas jego powstania na lata około 1630-1651, czyli na czas wykonania całego ołtarza.

Bibliografia

Szlezynger Piotr, "Kościół pod wezwaniem Narodzenia Św. Jana Chrzciciela w Korzkwi", Kraków 2004
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016
Wiśniewski Jan, "Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Olkuskiem", Marjówka Opoczyńska 1933
Biernacka Małgorzata, Dziubecki Tomasz, Graczyk Hanna, Pasierb Janusz Stanisław, "Maryja Matka Chrystusa", Warszawa 1987

Jak cytować?

Maria Działo, "Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/nawiedzenie-najswietszej-marii-panny

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności